Φιλαρμονική της Σκάλας του Μιλάνου, υπό Barenboim

Το highlight των φετινών μουσικών εκδηλώσεων του φεστιβάλ ήταν χωρίς άλλο η συναυλία της Φιλαρμονικής της Σκάλας του Μιλάνου, υπό τη διεύθυνση του Daniel Barenboim (φωτογραφία), που δόθηκε στις 29/6, σε ένα πραγματικά κατάμεστο Ωδείο Ηρώδου Αττικού (όσοι ενδιαφέρθηκαν τελευταία στιγμή για την εύρεση εισιτηρίου δεν κατάφεραν να ικανοποιηθούν).

Στο πρώτο μέρος της συναυλίας, ο Barenboim ανέλαβε τον διπλό ρόλο σολίστ-αρχιμουσικού υποστηρίζοντας μια εκλεπτυσμένη και υποδειγματικά δομημένη ερμηνεία του Κοντσέρτου για πιάνο αρ. 3, Op. 37, του Ludwig van Beethoven. Κάθε νότα της παρτιτούρας αποκτούσε ιδιαίτερο νόημα στα χέρια του. Η ορχήστρα του περίφημου λυρικού θεάτρου τον ακολούθησε σε μια απόλυτα προσεγμένη ερμηνεία.

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας ακούστηκε η «Φανταστική Συμφωνία», Op. 14, του Hector Berlioz. Λάβαμε μια αναλυτική (σε στιγμές μέχρι υπερβολής) προσέγγιση της παρτιτούρας, όπου η ορχηστρική διαφάνεια και ο φωτισμός κάθε φράσης ξεχώριζαν. Ο λυρισμός των τριών πρώτων μερών (Ονειροπολήσεις, πάθη/ Ένας χορός/ Σκηνή στους αγρούς) τονίστηκε με ορθότητα σκέψης, ενώ με θεατρικότητα και αφηγηματική διάθεση αναδείχθηκαν τα δύο τελευταία μέρη (Πορεία προς το μαρτύριο/ Όνειρο μιας δαιμονικής νύχτας του Σαββάτου).

Εκτός προγράμματος, ακούστηκε –αναμενόμενη επιλογή- μια ξέχειλη από δραματικότητα εκτέλεση της Εισαγωγής στην Όπερα «La Forza del Destino» του Giuseppe Verdi.

Ορχήστρα Philharmonia, υπό Salonen

Η Philharmonia ανήκει στις αρτιότερες βρετανικές ορχήστρες και τιμάει την χώρα μας με αρκετά συχνές εμφανίσεις. Μάλιστα, πριν από ορισμένα χρόνια είχε αναπτύξει στενή και σταθερή συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Στις 17/6, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, υπό τη διεύθυνση του Esa-Pekka Salonen (φωτογραφία), πρόσφερε ερμηνείες έργων Franz Liszt και Gustav Mahler. Συγκεκριμένα, στο  Κοντσέρτο αρ. 2 του Liszt συνόδευσε με γνώση και αισθαντικότητα τον Γιάννη Βακαρέλη. Ο τελευταίος ανέπτυξε το σολιστικό μέρος προσεκτικά, με συνέπεια και αρκετή μουσικότητα.

Ωστόσο, ο ακροατής χρειάστηκε να περιμένει μέχρι το δεύτερο μέρος προκειμένου να γίνει αποδέκτης ιδιαίτερων ερμηνευτικών στιγμών. Εδώ ήταν που ορχήστρα και μαέστρος ξεδίπλωσαν μια εκστατική ανάγνωση της Συμφωνίας αρ. 6 του Mahler. Προσέξαμε τον άψογο συντονισμό, την άμεμπτη τονική ακρίβεια και τον ομοιογενή και λαμπρά χρωματισμένο ήχος της Philharmonia. O Salonen, που κρατάει τη θέση του κύριου αρχιμουσικού και καλλιτεχνικού συμβούλου της ορχήστρας αυτής, πρότεινε μια εκτέλεση που έφερνε με ενδιαφέρον και απόλυτη ευστοχία στο προσκήνιο τις φοβίες, τις αγωνίες και τον εκρηκτικό ρομαντισμό που συνυπάρχουν στη γεμάτη καταστροφική τραγικότητα μεγαλειώδη αυτή παρτιτούρα (πρόκειται για μια απόλυτα προσωπική κατάθεση του Mahler ο οποίος μέσα από τη δημιουργία του προβλέπει και αποτυπώνει τα δεινά που θα τον οδηγήσουν στο τέλος της ζωής του).

Penderecki διευθύνει Penderecki

Ο Krzystof Penderecki αναγνωρίζεται ως ένας από τους πλέον διακεκριμένους και πολυπράγμονες συνθέτες της εποχής μας. Πολύ συχνά επιλέγει να στέκεται στο podium διευθύνοντας τόσο δικά του έργα όσο και άλλων. Στις 10/6, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Αίθουσα Φίλων της Μουσικής) διηύθυνε την Sinfonia Varsavia σε ένα πρόγραμμα από δικές του συνθέσεις: Agnus Dei (μεταγραφή για έγχορδα), Κοντσέρτο για βιόλα και ορχήστρα (μεταγραφή για βιολοντσέλο και ορχήστρα, 1983) και Συμφωνία αρ. 2.

Σε αυτά τα έργα, που αρνούνται να εγκαταλείψουν το τονικό σύμπαν κινούμενα σε ένα μουσικό ύφος το οποίο μάλλον εύκολα μπορεί να κατανοήσει και να εκτίμηση ο αμύητος στην πρωτοποριακή μουσική σκέψη ακροατής, ο δημιουργός έδωσε πνοή με συγκέντρωση και υποδειγματική προσοχή στην υπογράμμιση των δομικών στοιχείων. Οι ορχηστρικοί όγκοι και η καλοδουλεμένη ενορχήστρωση των παρτιτούρων φωτίστηκαν με επιτυχία. Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε ο γερμανικής και ιαπωνικής καταγωγής βιολοντσελίστας Danjulo Ishizaka, ο οποίος έπαιξε με μοναδικό οίστρο, άψογη τεχνική και ωραιότατο ήχο το σολιστικό μέρος του Κοντσέρτου.

Les Musiciens du Louvre-Grenoble


  

Στις 8/6, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, ακούσαμε το σύνολο Les Musiciens du Louvre-Grenoble, υπό τη διεύθυνση του ιδρυτή και μόνιμου αρχιμουσικού του, Marc Minkowski.

Το πρόγραμμα περιέλαβε έργα αποκλειστικά του Franz Joseph Haydn, από τον θάνατο του οποίου συμπληρώθηκαν στις 31/5 ακριβώς διακόσια χρόνια. Ο Minkowski και το σύνολό του, αποτελούμενο από όργανα εποχής, προσέφεραν απολαυστικές ερμηνείες των Συμφωνιών αρ. 103, Hob.I:103, «Των τυμπάνων», και αρ. 104, Hob.I:104, «Του Λονδίνου» (έργα τα οποία πρόσφατα ηχογράφησαν).

Ξεχωριστή υπήρξε η επιμονή στην λεπτομέρεια του σχηματισμού των μουσικών παραγράφων, το κέφι με το οποίο μπολιαζόταν κάθε μουσικό μέτρο και η φωτεινή μεγαλοπρέπεια των έργων που αναδείχθηκε με ευφάνταστο γούστο.

Ο Minkowski δεν δίστασε πριν από κάθε έργο, και μάλιστα πριν από ορισμένα μέρη τους, όταν τα μέλη της ορχήστρας χρειάστηκε να κουρδίσουν τα όργανά τους, να απευθυνθεί στο ακροατήριο και να δώσει στοιχεία σχετικά με τον χαρακτήρα κα τη δημιουργία τους. Δυστυχώς κάποιο μέλος του ακροατηρίου με ιδιαίτερα ανόητο και αρκετά χυδαίο τρόπο διαμαρτυρήθηκε φωνάζοντας χαρακτηριστικά και μάλιστα στη γαλλική γλώσσα ότι «είμαστε εδώ για τη μουσική». Ο ευαίσθητος Minkowski φανερά ενοχλημένος υποστήριξε ότι το σχόλιο μάλλον θα προερχόταν από κάποιον Γάλλο συμπατριώτη του (και όχι από Έλληνα). Πώς μπορεί να είναι κανείς τόσο αγενής, ιδιαίτερα μπροστά σε μουσικούς αυτής της κλάσης; Αδιανόητο.