Τρίτη 25 Μαΐου 2010

Συναυλία Κρατικής Ορχήστρας της Δρέσδης





Μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες είχαμε την ευκαιρία και μεγάλη τύχη να ακούσουμε στην Αθήνα (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Ωδείο Ηρώδου του Αττικού) μερικά από τα σπουδαιότερα ορχηστρικά σύνολα της εποχής μας. Ορχήστρες που δίνουν πραγματικό νόημα στον τίτλο «μεγάλες». Μάλιστα, στην περίπτωση τριών (Κρατική Ορχήστρα της Δρέσδης, Φιλαρμονική Βιέννης και Βασιλική Ορχήστρα Concertgebouw του Άμστερνταμ) θα ταίριαζε απόλυτα και το επίθετο «ιστορικές» λόγω των εντυπωσιακά πολλών ετών ύπαρξής τους.
  Η Κρατική Ορχήστρα της Δρέσδης (Staatskapelle Dresden) ιδρύθηκε το 1548 και δεν άργησε να γίνει διάσημη για τις δυσεύρετες ποιότητές της. Το όνομά της συνδέθηκε με συνθέτες όπως οι Heinrich Schütz, Carl Maria von Weber, Richard Wagner και Richard Strauss, οι οποίοι σημείωσαν αξιοσημείωτες συνεργασίες μαζί της.
Κατά την πιο πρόσφατη ιστορία της, η ορχήστρα είχε αναπτύξει μια ιδιαίτερης σημασίας  συνεργασία με τον πρόωρα χαμένο Ιταλό μαέστρο Giuseppe Sinopoli. Ο τελευταίος υπήρξες κύριος αρχιμουσικός της από το 1992 μέχρι το 2001, έτος κατά το οποίο έσβησε ξαφνικά στο podium. Δεν ξεχνάμε ότι στα τέλη της δεκαετίας του ενενήντα, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, είχαμε λάβει από  τον Sinopoli και την εν λόγω γερμανική ορχήστρα ανεπανάληπτες σε ατμόσφαιρα και εκφραστική δύναμη ερμηνείες Συμφωνιών των F. Schubert (αρ. 8), Anton Brucker (αρ. 9) και Gustav Mahler (αρ. 9).
Η πιο πρόσφατη εμφάνιση της ορχήστρας στη χώρα μας σημειώθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (κύκλος «Μεγάλες Ορχήστρες), στις 14 και 15/5, και κρίθηκε εξίσου σημαντική, καίτοι κατά την συναυλία που παρακολουθήσαμε  (15/5) είδαμε μετά λύπης πολλές άδειες θέσεις στην αίθουσα.
 Αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι την Staatskapelle θα διηύθυνε στην Αθήνα ο Ιταλός μαέστρος Fabio Luisi, που ήταν ο κύριος αρχιμουσικός της μέχρι τον Φεβρουάριο του 2010, οπότε παραιτήθηκε ξαφνικά από τη θέση του λόγω διαφωνίας που είχε με την διοίκηση της ορχήστρας  (το 2012 τα ηνία αναλαμβάνει ο Christian Thielemann).  Έτσι, χρειάστηκε να αντικατασταθεί από τον βετεράνο Γάλλο μαέστρο Georges Prêtre (γ. 1924, φωτογραφία).
 Το πρώτο μέρος της βραδιάς αποτέλεσε φόρο τιμής στον Richard Strauss, που όπως προαναφέρθηκε είχε συνδέσει το όνομά του με το σύνολο αυτό. Σε αποσπάσματα από τις όπερες «Σαλώμη» (Χορός των επτά πέπλων) και «Ο Ιππότης με το Ρόδο» (Σουίτα βαλς, διασκευή του Rudolf Kempe, και τελική σκηνή) η ορχήστρα απέδειξε αμέσως την υψηλή της κλάση αφήνοντας τον λαμπερό και μεστό ήχο της να γεμίσει την αίθουσα. Ο εφηβικής διάθεσης Prêtre, του οποίου τον ενθουσιασμό καθόλου δεν έχει αγγίξει ο χρόνος, επέλεξε ζωηρές ταχύτητες τονίζοντας με υποδειγματική ευστοχία και οίστρο το θεατρικό στοιχείο της μουσικής, την έκσταση του χορού της Σαλώμης και την μεθυστική βιεννέζικη διάθεση των βαλς. Σπάνια πολυτέλεια θεωρήσαμε την παρουσία των τριών εξαίρετων λυρικών φωνών που τραγούδησαν το καταληκτικό τρίο του «Ιππότη»:  Anne Schwanewilms, σοπράνο, Genia Kühmeier, σοπράνο, και Bernarda Fink, μετζοσοπράνο. Τρεις από τις εκλεκτότερες λυρικές φωνές της εποχής για μόνο δέκα λεπτά ερμηνείας! Αλλά, τι δέκα λεπτά! Με γνώση, σαφή διάθεση ανάδειξης της έννοιας των λέξεων του κειμένου και μπολιάζοντας κάθε φράση με την απαραίτητη νοσταλγική διάθεση πέτυχαν να συγκινήσουν. Από την πλευρά τους, ο Prêtre και η ορχήστρα, πρόσφεραν μια απόλυτα ιδιωματική σε χαρακτήρα συνοδεία.
Στο δεύτερο μέρος προσφέρθηκε μια επιβλητική, γεμάτη ζωή, νόημα και ενέργεια εκτέλεση της Συμφωνίας αρ. 4, Op. 55, «Ηρωική», του Ludwig van Beethoven.  Ο καλοδουλεμένος και ώριμος ήχος του συνόλου σε συνδυασμό με την άρτια τεχνική απόδοση των ξεχωριστών ομάδων οργάνων κέρδισε τις εντυπώσεις για άλλη μια φορά. Εκτός προγράμματος ερμηνεύτηκε με ενθουσιασμό ο πολυαγαπημένος Ουγγρικός Χορός αρ. 4 του Johannes Brahms.