Υψηλού επιπέδου ερμηνείες από το Κουαρτέτο Borodin

Είναι κοινό μυστικό ότι το Κουαρτέτο Borodin (φωτογραφία) ανήκει στα αρτιότερα σύνολα μουσικής δωματίου της εποχής μας. Κατά το παρελθόν το έχουμε αρκετές φορές απολαύσει στην Αθήνα, πάντα με βιολοντσελίστα τον θαυμάσιο Valentin (Valya) Berlinsky. Ο τελευταίος υπήρξε πολύτιμο μέλος του συνόλου για εξήντα δύο ολόκληρα χρόνια συμπληρώνοντας περίπου πέντε χιλιάδες εμφανίσεις. Τον περασμένο Δεκέμβριο, μόλις μερικούς μήνες μετά την επίσημη αποχώρησή του από το κουαρτέτο, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία ογδονταριών ετών. Τον Berlinsky διαδέχθηκε ο μαθητής του, Vladimir Balshin. Σημειώνουμε ότι το σύνολο ιδρύθηκε το 1945, αρχικά ονομαζόταν Κουαρτέτο του Κονσερβατορίου της Μόσχας και το 1955 έλαβε τη σημερινή του ονομασία. 

Ακούσαμε το Κουαρτέτο Borodin στις 21/1 (Αίθουσα Φίλων της Μουσικής) σε ένα πρόγραμμα αποκλειστικά από έργα Ρώσων μουσουργών: Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 2 του Sergei Prokofiev, Concertino για κουαρτέτο εγχόρδων του Igor Stravinsky και Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 1 του Alexander Borodin. Τα μέλη του συνόλου, σε υποδειγματική μεταξύ τους συνεργασία, πρότειναν αναγνώσεις συγκλονιστικού ενδιαφέροντος και μουσικού βάθους. Στα έργα των Prokofiev και Stravinsky τα ρυθμικά στοιχεία και η καλοδουλεμένη δομή των παρτιτούρων εξερευνήθηκαν με λαμπρή γνώση, ενώ το αριστούργημα του Borodin έρευσε με αυθόρμητο ρομαντισμό και στοχαστικό λυρισμό.

Στο τέλος της συναυλίας ήμασταν βέβαιοι ότι ο εκλεκτός ήχος, εξαιρετικής ανάλυσης, ποιότητας και πραγματικής ευγένειας, σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο μουσικό ήθος που χαρακτηρίζει τα μέλη του συνόλου, αποτελούν μια εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση.

Μεγάλη νύχτα Jazz στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Το Σάββατο 17/1 το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών άνοιξε διάπλατα τις πόρτες του στους φίλους της Jazz μουσικής. Θαυμαστές του είδους, όλων των ηλικιών, κυρίως όμως νέοι άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους για πρώτη φορά επισκέπτονταν το Μέγαρο, είχαν την ευκαιρία –συχνά με ένα ποτό στο χέρι- να ακούσουν μουσικούς της Jazz από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι εκδηλώσεις του κύκλου, που έλαβε τον τίτλο «Μεγάλη νύχτα της Jazz», αποτέλεσε ουσιαστικά μια μεγάλη «μέρα» της Jazz, που άρχισε στις 11 το πρωί του Σαββάτου και ολοκληρώθηκε νωρίς το πρωί της Κυριακής. Εκτός από τις συναυλίες περιέλαβε διαλέξεις, workshops και έκθεση των ιστορικών εξωφύλλων της δισκογραφικής εταιρείας Blue Note, που ιδρύθηκε πριν από 70 χρόνια από τους Alfred Lion και Max Margulis. Κέφι, ενθουσιασμός, μεράκι και ποιότητα ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά της διοργάνωσης.  

Από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν το σύνολα YFG του γνωστού όσο και δραστήριου σε πολλούς τομείς της μουσικής σαξοφωνίστα Γιώργου Φακανά, το κουαρτέτο του σαξοφωνίστα Τάκη Πατερέλη, το Latin Jazz Sextet του Δημήτρη Σεβδάλη, ο πιανίστας Μάρκος Αλεξίου και το House Band των Παντελή Μπενετάτου, πιάνο, Γιάννη Παπατριανταφύλλου, μπάσο και Σεραφείμ Μπέλου, ντραμς. Το σύνολο του Φακανά συνεργάστηκε με την Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ.  Η Καμεράτα και ο αρχιμουσικός της για άλλη μια φορά απέδειξαν ότι είναι σε θέση να σταθούν επιτυχώς στο ύψος κάθε νέας πρόκλησης.

Οι συμμετέχοντες από το εξωτερικό δεν ήταν άλλοι από τους θρυλικούς Ron Carter, μπασίστα, Marcus Roberts, πιανίστα (φωτογραφία), Tony Lakatos, σαξοφωνίστα και Gilad Atzmon, σαξοφωνίστα.

Όλα ανεξαιρέτως τα δρώμενα είχαν το δικό τους ξεχωριστό ενδιαφέρον, τόσο για τους μυημένους όσο και για τους νέους φίλους αυτού του σπουδαίου μουσικού είδους, που επηρέασε πολλούς μουσουργούς της λεγόμενης κλασικής μουσικής του εικοστού αιώνα (λχ. Claude Debussy, Maurice Ravel και Igor Stravinsky). Οι έλληνες τζαζίστες απέδειξαν ότι ο τόπος μας έχει πολλά να προτείνει στον χώρο και ότι οι εκφραστές της κάνουν μουσική με σοβαρότητα, συνέπεια και ταλέντο.

Θα ξεχωρίσουμε τη συναυλία του Carter και το ρεσιτάλ του Roberts. Πιο συγκεκριμένα, ο πρώτος έχοντας στο πλευρό του τους Stephen Scott, πιάνο, Payton Crossley, ντραμς και Rolando Morales-Matos, κρουστά, δημιούργησε ζεστή ατμόσφαιρα: με ζωντανό ήχο και εκπληκτική ρυθμική αίσθηση χάρισε στιγμές ιδιαίτερες. Ο δεύτερος, που έχει επανειλημμένως συνεργαστεί με διάσημες ορχήστρες, κυρίως για την ερμηνεία σε έργα George Gershwin, έπαιξε κομμάτια δικά του και άλλων (λ.χ. Scott Joplin) με αξιέπαινη ευαισθησία και τεχνική δεξιότητα. Περιμένουμε την επόμενη «Μεγάλη Νύχτα της Jazz», που σίγουρα προγραμματίζεται για του χρόνου από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

 Μακάρι η συγκεκριμένη διοργάνωση να εξελιχθεί σε  ένα πολυήμερο Athens Jazz Festival.

Ο χαρισματικός τενόρος Jonas Kaufmann

Ο Γερμανός τενόρος Jonas Kaufmann ανήκει στους διαπρεπέστερους σύγχρονους αστέρες του μελοδράματος. Η διεθνής σταδιοδρομία του  εγκαινιάστηκε το 1994, όταν άρχισε σημαντικές εμφανίσεις σε διάφορα Γερμανικά λυρικά θέατρα. Η Κρατική Όπερα της Βιέννης δεν άργησε να προσέξει το ταλέντο του και να του προσφέρει μεγάλους ρόλους σε παραγωγές της. Το 2001 η Όπερα της Ζυρίχης τον ενέταξε στις σταθερές της δυνάμεις.  Το διεθνές κοινό τον παρακολουθεί σε πρωταγωνιστικούς ρόλους μελοδραμάτων των Claudio Monteverdi, Wolfgang Amadeus Mozart, Charles Gounod, Richard Wagner, Giuseppe Verdi και άλλων συνθετών.  Στο πλαίσιο αποκλειστικού συμβολαίου με τη δισκογραφική εταιρεία Decca (Universal), στις αρχές του 2008 κυκλοφόρησε το πρώτο προσωπικό του album αποτελούμενο από γνωστές άριες. Η κριτική και το κοινό εκφράστηκαν με τα θερμότερα λόγια για την εν λόγω μουσική του κατάθεση, που φέρει τον τίτλο «Romantic Arias».

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ενέταξε στον κύκλο «Μεγάλες Λυρικές Φωνές της Εποχής μας» το πρώτο αθηναϊκό ρεσιτάλ του Kaufmann, που δόθηκε στην γεμάτη Αίθουσα των Φίλων της Μουσικής, στις 15/1. Ο καλλιτέχνης επέλεξε να ερμηνεύσει μια σειρά από πολυαγαπημένες άριες των Giacomo Puccini («Recondita armonia» και «E lucevan le stelle», Tosca, «Che gelida manina», La Boheme), Friedrich von Flotow («Ach! so fromm, ach! so traut», Martha),  Jules Massenet («Pourquoi me reveiller, o souffle du printemps?», Werther), Georges Bizet («La fleur que tu m'avais jetée», Carmen) και Richard Wagner («In fernem Land», Lohengrin). Σε κάθε ένα από τα απαιτητικά αυτά αποσπάσματα έλαμψε μέσω της εξαίρετης φωνής του, σπάνιου ηχοχρώματος και μετάλλου, της έντονης σκηνικής του παρουσίας, της εκπληκτικής τεχνικής του, στη βάση της δουλεμένη, και της υπέροχης μουσικότητάς του. Μας έφερε στο νου τον αξέχαστο συμπατριώτη και ομότεχνό του, Fritz Wunderlich. Ήταν ξεκάθαρο το γεγονός ότι ο Kaufmann γνωρίζει τον τρόπο να φωτίζει και να οδηγεί στο προσκήνιο με εύστοχο τρόπο τα συναισθήματα που περιγράφονται στη μουσική που ερμηνεύει. Εντούτοις, είμαστε της άποψης ότι αρκετές από τις άριες που επέλεξε (κυρίως εκείνες του Puccini) υπήρξαν μάλλον δραματικές για τη λυρική φωνή τενόρου που διαθέτει ο δίχως άλλο ονειρεμένος αυτός μουσικός. Στο ρεπερτόριό του προσθέτει ολοένα και περισσότερους δραματικούς ρόλους, κάτι που σίγουρα θα προκαλέσει το ενδιαφέρον των θαυμαστών του και πολλών μεγάλων λυρικών θεάτρων του κόσμου που θα σπεύσουν να περιλάβουν το όνομά του στις διανομές τους. Εντούτοις, ευχόμαστε και προσευχόμαστε να βρεθούν οι ειδικοί εκείνοι που θα τον συμβουλεύσουν  να μείνει μακριά από ρόλους ακατάλληλους για τις φωνητικές του δυνατότητες. Θα είναι κρίμα να φθαρεί η φωνή του και μέσα σε μερικά  χρόνια να μην μπορεί να αποδώσει στο επίπεδο που αποδίδει σήμερα. Δυστυχώς, η σύγχρονη διεθνής αγορά της κλασικής μουσικής, εκείνη που αναδεικνύει, προβάλλει και επιβάλει τους καλλιτέχνες, ενίοτε δείχνει το αδηφάγο και αχάριστο πρόσωπό της, εξουθενώνοντας πολλά από τα παιδιά της με παράλογες απαιτήσεις. 

Το κοινό του Μεγάρου και πολλοί ξένοι θαυμαστές, που είχαν καταφθάσει από διάφορες χώρες της Ευρώπης, κυριολεκτικά τον αποθέωσαν φέρνοντάς τον αρκετές φορές στη σκηνή για να ερμηνεύσει με χαρισματικό τρόπο εκτός προγράμματος τον θρήνο του Federico («E la solita storia del pastore») από την όπερα L’arlesiana του Francesco Cilea, το τραγούδι «Non ti scordar di me» του Ernesto De Curtis, την άρια «La donna e mobile» από την όπερα «Rigoletto» του Verdi και τέλος την άρια «Dein ist mein ganzes Herz» από την οπερέτα «Das Land des Lächelns» (Η Χώρα του μειδιάματος) του Franz Lehar .

Απολύτως άξια συνοδός του Kaufmann ήταν η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: υπό τη διεύθυνση του εξαιρετικού Γερμανού αρχιμουσικού, Michael Güttler, συνεργάτη του ονομαστού Ρώσου αρχιμουσικού Valery Gergiev και έμπειρο στον χώρο της όπερας, ο ήχος της υπήρξε όμορφος και ομοιογενής. Επιπλέον, η ορχήστρα επέδειξε μουσικότητα, πειθαρχία και ευαισθησία στα ορχηστρικά αποσπάσματα που έπαιξε (Εισαγωγή στην όπερα «Γουλιέλμος Τέλλος»,  Gioachino Rossini, Εισαγωγή στην όπερα «Oberon», Carl Maria von Weber, Ιντερμέτζο από την όπερα «Cavalleria Rusticana», Εισαγωγή στην όπερα «H Δύναμη του πεπρωμένου» του Giuseppe Verdi , αποσπάσματα από τις Σουίτες Carmen αρ.1 και 2 του Bizet και Πρελούδιο στην γ΄ πράξη της όπερας «Lohengrin» του Wagner). Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την βελτίωση της ποιότητάς της να συνεργάζεται με μαέστρους της τάξης του Güttler. Τα μέλη της απέδειξαν εμπράκτως την ικανοποίησή τους από τη συνεργασία αυτή θέτοντας στη διάθεση του Güttler και βεβαίως του Kaufmann τον καλύτερό τους εαυτό.