Η Φιλαρμονική της Βιέννης (Wiener Philharmoniker) είναι ίσως η πιο αγαπητή ορχήστρα του κόσμου (και όχι μόνο λόγω της ετήσιας πρωτοχρονιάτικης συναυλίας). Πρόκειται για ένα σύνολο που διαθέτει μοναδικής ποιότητας ήχο και μεγάλη ερμηνευτική τέχνη που θαυμάστηκε και εξακολουθεί να θαυμάζεται από όλους όσους έχουν την χαρά να έρχονται σε επαφή μαζί της.
Στις 22/6, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την ακούσαμε υπό τη διεύθυνση του μεγάλου Ιταλού μαέστρου Riccardo Muti. Το τρανών μουσικών και τεχνικών απαιτήσεων πρόγραμμα περιέλαβε έργα των Wolfgang Amadeus Mozart (Συμφωνία αρ. 36, KV 425, «του Linz»), Franz Schubert (Συμφωνία αρ. 7 –ή αρ. 8, με την παλαιότερη αρίθμηση- D. 759, «Ημιτελής») και Piotr Illyich Tchaikovsky (Συμφωνία αρ. 6, Op. 74, «Παθητική»).
Αισθάνεται κανείς αμηχανία κάθε φορά που καλείται να σχολιάσει εμφανίσεις της Φιλαρμονική της Βιέννης, λόγω του ότι αυτές είναι που στην τελειότητά τους συνήθως ορίζουν το πρότυπο με βάση το οποίο κρίνονται όλες οι υπόλοιπες αναγνώσεις των άλλων ορχηστρών. Και συνήθως κανείς παρατηρεί ότι άσχετα με το ποιος από τους διάσημους μαέστρος την διευθύνει, είναι η ίδια η ορχήστρα που κατέχει πάντα τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Στα τρία «επώνυμα» αθάνατα μουσικά δημιουργήματα που ερμήνευσε, μας προέτρεψε για άλλη μια φορά να πιστέψουμε στο ακατόρθωτο, σε εκείνο δηλαδή που πρέπει να το βιώσει κανείς εκείνη τη στιγμή που ξετυλίγεται προκειμένου να αντιληφθεί στην πληρότητά του μέγεθος της υπεροχής. Υπερπολυτελής ήχος δουλεμένος με απόλυτη ακρίβεια στη λεπτομέρειά του, προσεκτικός σχηματισμός των μουσικών φράσεων και της κλιμάκωσης των δυναμικών, ιδιωματική εκφορά και κυρίως συνεχής αίσθηση της ευθύνης απέναντι στην παρτιτούρα. Ειδικότερα, η τρυφερή μελαγχολία του Mozart, τα μεγαλόπρεπα τραγικά χρώματα της «Ημιτελούς» του Schubert και ο αγωνιώδης λυρισμός –που μας οδηγεί στην άκρη του τάφου- της «Παθητικής» του Tchaikovsky εξερευνήθηκαν σε βάθος και με λαμπρό τρόπο από την ορχήστρα και τον πάντα συνεπή και εξαιρετικά προικισμένο Muti (ίσως τον σπουδαιότερο μαέστρο όπερας της εποχής μας). Δεν ήταν απλά το μεγαλείο και η αρτιότητα αυτών των προσεγγίσεων που προκάλεσε αίσθηση, αλλά ένα ιδιαίτερο μουσικό-ερμηνευτικό ήθος που συνδέεται άρρηκτα με το ήθος της ίδιας της υπέρτατης μουσικής τέχνης.
Δυστυχώς μεγάλη μερίδα του αθηναϊκού κοινού τόσο αψυχολόγητα και δείχνοντας προκλητική άγνοια βιάστηκε να χειροκροτήσει αμέσως μετά το πέρας του τελευταίου μέρους της Συμφωνίας του Schubert καταστρέφοντας βάναυσα τον απόηχο της μουσικής. Ακόμα, βιάστηκε να χειροκροτήσει πριν από το τελευταίο μέρος της Συμφωνίας του Tchaikovsky και αμέσως μετά τα τελευταία μέτρα της καταληκτικής κίνησης του ίδιου έργου, τα οποία οδηγούν απευθείας στο αιώνιο σκότος και τον θάνατο. Γιατί άραγε ορισμένα μέλη του κοινού, δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τον –μάλλον προσποιητό- ενθουσιασμό τους και να επιτρέψουν στον μαέστρο να κατεβάσει τα χέρια του και στη μουσική να εκπνεύσει δίνοντας την ευκαιρία στους εαυτούς τους και στα υπόλοιπα μέλη του ακροατηρίου να βιώσουν την συγκλονιστική τραγική ατμόσφαιρα μέσα στην οποία σφραγίζεται το κορυφαίο έργο του Tchaikovsky; Όπως ήταν αναμενόμενο, τόσο οι μουσικοί της βιενέζικης ορχήστρας όσο και ο μαέστρος έδειξαν την δυσαρέσκειά τους από το γεγονός.