Γοητευτικός Kaufmann στο Μέγαρο

O τενόρος Jonas Kaufmann

 

 

Ποιες είναι οι ποιότητες που απαιτούνται από έναν λυρικό τραγουδιστή προκειμένου να κάνει μεγάλη καριέρα στην εποχή μας; Ασφαλώς θα πρέπει να διαθέτει ιδιαίτερα φωνητικά χαρίσματα, βέβαιη τεχνική, αλλά και άψογη σκηνική παρουσία. Επιπλέον, μια προσωπική αύρα και γοητεία που να καθηλώνουν το κοινό. Όλες οι παραπάνω αρετές συνθέτουν το ταλέντο του διάσημου Γερμανού τενόρου Jonas Kaufmann, ο οποίος εμφανίστηκε στο Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (Αίθουσα Χ. Λαμπράκη), στις 20/10.

Τον καλλιτέχνη (που τον περασμένο μήνα υποβλήθηκε σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης λεμφαδένα από τον θώρακα) ήταν προγραμματισμένο να συνοδεύσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ), υπό τη διεύθυνση του Γερμανού αρχιμουσικού Jochen Rieder. Ωστόσο, η απεργία εκείνης της ημέρας ανάγκασε την ΚΟΑ να ματαιώσει τη συμμετοχή της. Έτσι, το πρόγραμμα της βραδιάς όσον αφορούσε στις άριες του τενόρου, δεν άλλαξε, όμως τη συνοδεία κλήθηκε να αναλάβει ο Ιταλός πιανίστας (και μαέστρος) Stellario Fagone. Το αθηναϊκό κοινό, που είχε γεμίσει το Μέγαρο, υποδέχθηκε τον Kaufmann με ένα ενθουσιώδες χειροκρότημα και εκείνος ανταποκρινόμενος το ευχαρίστησε που κατάφερε υπό δύσκολες συνθήκες (διαδηλώσεις και απεργίες) να παρευρεθεί.  

Ειδικότερα, σε ένα εκτενές πρόγραμμα ποικίλων απαιτήσεων  αποτελούμενο από άριες των A. Ponchielli (από την όπερα La Gioconda), R. Zandonai (Giuletta e Romeo), F. Cilea  (Adriana Lecouvreur), P. Mascagni (Cavalleria Rusticana), R. Wagner (Η Βαλκυρία) και R. Leoncavallo (Pagliacci), ο σολίστ γοήτευσε με τη μεγάλη, σκούρων αποχρώσεων φωνή του. Ερμήνευσε με εκφραστική γενναιοδωρία, καλοδουλεμένες αποχρώσεις δυναμικής (αιθέρια pianissimi) και σκηνική σεμνότητα. Για τις μεγάλες λυρικές φράσεις επιστράτευσε πάθος εκεί που έπρεπε (Adriana Lecouvreur και Cavalleria) και πέτυχε τις ψηλές νότες με άνεση.

Ο Fagone πρόσφερε μια ιδιαίτερα προσεγμένη συνοδεία, φρόντισε να μην χαθούν τα ορχηστρικά «εφέ» των πιανιστικών αναγωγών που ερμήνευε και άφησε με διακριτικότητα χώρο στον Kaufmann για να εκφραστεί. Ανάμεσα στις άριες έπαιξε με ευαισθησία σελίδες των F. Chopin (Νυχτερινό αρ. 1, Op. 9 και Βαλς, KK IVa/15), F. Liszt (Consolation αρ. 3) και δύο Intermezzi από όπερες των Mascagni και G. Puccini (αντίστοιχα, Cavalleria Rusticana και Manon Lescaut).

Στο τέλος της βραδιάς, οι επευφημίες του ακροατηρίου έφεραν τον τενόρο στη σκηνή για τρία εκτός προγράμματος έργα, τα οποία τραγούδησε με μεγάλη τέχνη και γνήσια συγκίνηση: L’anima ho stanca από την όπερα Adriana Lecouvreur του Cilea, Du bist die Welt für mich του R. Tauber και Ombra di nube του L. Refice.   

Donizetti σε Λυρική και Μέγαρο

Αντώνης Κορωναίος (Νemorino), Έλενα Κελεσίδη (Adina) και Χάρης Ανδριανός (Belcore)

Στην Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) και το Μέγαρο Μουσικής (ΜΜΑ) παρακολουθήσαμε  παραγωγές δύο μελοδραμάτων του Gaetano Donizetti, κορυφαίου συνθέτη  Ιταλικής όπερας και σημαντικού εκπροσώπου του κινήματος του bel canto. Το κίνημα εμφανίστηκε κατά το πρώτο μισό του 19^ου αιώνα και αντιπροσώπευε το «ωραίο τραγούδι», την ανάδειξη της μεγάλης λυρικής γραμμής και των δεξιοτεχνικών ικανοτήτων της φωνής.

Η ΕΛΣ εγκαινίασε τη νέα χειμερινή περίοδο με το Ελιξίριο του Έρωτα (L'elisir d'amore), μια από τις πιο αισιόδοξες και κωμικές όπερες του ρεπερτορίου. Η υπόθεση στρέφεται γύρω από δύο νεαρά πρόσωπα που προσπαθώντας άλλοτε να καλύψουν και άλλοτε να αποκαλύψουν τον έρωτά τους πέφτουν «θύματα» του ψευτογιατρού Dr. Dulcamara, ο οποίος πουλάει στον ήρωα Nemorino ένα μπουκαλάκι με το ελιξίριο του έρωτα. Παρακολουθώντας την πρεμιέρα (14/10) εντυπωσιαστήκαμε από την ποιότητα της παραγωγής. Η  Έλενα Κελεσίδη ενσάρκωσε τον ρόλο της  Adina με άψογη τεχνική, γνώση του απαιτητικού ύφους του bel canto και πεντακάθαρες κολορατούρες. Δίπλα της, οι Αντώνης Κορωναίος (Nemorino) και Χάρης Ανδριανός (Belcore) έπλασαν με τέχνη τους ρόλους των θαυμαστών της, ο πρώτος με αισθαντικότητα στις μεγάλες λυρικές άριες του και ο δεύτερος με άφθονη δόση χιούμορ. Ο Δημήτρης Κασιούμης (Dulcamara) τραγούδησε με ωραία βαθιά φωνή και κύρος. Η Ελπινίκη Ζερβού (Gianetta) γοήτευσε. Η ορχήστρα και η χορωδία ανταποκρίθηκε με προθυμία στις σαφείς οδηγίες του αρχιμουσικού Isin Metin. Ο Σταμάτης Φασουλής (σκηνοθεσία) κίνησε τους τραγουδιστές με φυσικότητα μεταφέροντας την πλοκή σε εργοστάσιο του μεσοπολέμου. Οι Γιώργος Γαβαλάς (σκηνικά), Ντένη Βραχλιώτη (κοστούμια) δημιούργησαν ατμόσφαιρα επιλέγοντας εύθυμα χρώματα που έδεναν με το λευκό σκηνικό και που φωτίστηκαν θαυμάσια από τον Λευτέρη Παυλόπουλο.

Την ακριβώς επομένη βραδιά (15/10), στο ΜΜΑ, παρακολουθήσαμε σε απευθείας μετάδοση από την Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης, την όπερα Anna Bolena. Ήταν η πρώτη από σειρά έντεκα παραγωγών που προβάλλονται σε πολλές χώρες του κόσμου και από φέτος, σε επτά πόλεις της Ελλάδας. Η παράσταση κρίθηκε εκπληκτική από κάθε άποψη: η διάσημη Ρωσίδα υψίφωνος Anna Netrebko θριάμβευσε στον απαιτητικό ρόλο της Αγγλίδας Βασίλισσας προκαλώντας ρίγη συγκίνησης με τη σπάνια μουσική της προσωπικότητα, την αψεγάδιαστη τεχνική της και τον ευαίσθητο τρόπο με τον οποίο μετέφερε κάθε απόχρωση του ρόλου. Την πολλών καρατίων διανομή συμπλήρωσαν οι έξοχοι Ekaterina Gubanova, Tamara Mumford, Stephen Costello και Ildbar Abdrazakov. Την ορχήστρα διηύθυνε με οίστρο ο Marco Armiliato. Τέλος, οι David McVicar (σκηνοθεσία), Robert Jones (σκηνικά) και Jenny Tiramani (κοστούμια) μετέφεραν με πιστότητα την εποχή του αιμοσταγούς Βασιλιά Ερρίκου του 8ου. 

Anna Netrebko (Anna Bolena)

Με κοινό παρανομαστή το νερό

Ο συνθέτης Alan Hovhaness

Την περασμένη εβδομάδα είχαμε αναφερθεί με ενθουσιασμό στην έλευση του Βασίλη Χριστόπουλου, νέου καλλιτεχνικού διευθυντή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (ΚΟΑ), και στον με όραμα σχεδιασμένο προγραμματισμό της νέας καλλιτεχνικής περιόδου.

Πρόσφατα, μας δόθηκε η ευκαιρία να εκτιμήσουμε τους πρώτους καρπούς της νέας συνεργασίας ΚΟΑ-Χριστόπουλου κατά την πρώτη συναυλία των συντελεστών στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (7/10). Πριν από τη συναυλία ο Χριστόπουλος απευθυνόμενος στο κοινό παρουσίασε το πρόγραμμα της καλλιτεχνικής περιόδου και ζήτησε την υποστήριξη των ακροατών στη διάδοση των συναυλιών της ορχήστρας. Στη συνέχεια πήρε τη θέση του στο podium για να διευθύνει ένα πρόγραμμα αποτελούμενο από τρεις διάσημες παρτιτούρες εμπνευσμένες από το υδάτινο στοιχείο. Ειδικότερα, στην αρχή του προγράμματος ακούσαμε τις δύο πρώτες Σουίτες (HWV 348 και 349) από τη Μουσική των Νερών  του G.F. Handel, που ερμηνεύτηκαν για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1717. Ο μαέστρος προσέγγισε την διάσημη αυτή παρτιτούρα της εποχής μπαρόκ με ιδιαίτερη κατανόηση απέναντι στα υφολογικά ζητούμενα. Με σαφή και ζωηρή κινησιολογία ενθάρρυνε τα μέλη της ΚΟΑ, πολλά από τα οποία έχουν ασχοληθεί με την ερμηνεία μουσικής της περιόδου αυτής, να παίξουν με ακρίβεια, προσοχή στην ανάδειξη των ρυθμικών-χορευτικών στοιχείων και –κυρίως όσον αφορά στα έγχορδα- χωρίς εξεζητημένο vibrato.

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, ακούστηκε ένα από τα διασημότερα έργα του Αμερικανού (Αρμενικής καταγωγής) συνθέτη A. Hovhaness,  με τίτλο Και ο Θεός Έπλασε τις Μεγάλες Γαλάζιες Φάλαινες Op. 229, το οποίο γράφτηκε το 1970. Ο Χριστόπουλος και η ορχήστρα τίμησαν τη διαύγεια του στοχασμού και το φυσιολατρικό όραμα του μουσουργού. Πιο συγκεκριμένα, έφεραν με θεατρικότητα στην επιφάνεια τους γεμάτο μυστήριο ηχητικούς όγκους, τα αλεατορικά στοιχεία και δημιούργησαν το απαιτούμενο αινιγματικό κλίμα δέους των ωκεανών που συνοδεύεται από ηχογραφημένους ήχους κραυγών φαλαινών. Ιδιαίτερα καλή υπήρξε η απόδοση των χάλκινων πνευστών.

Τη βραδιά σφράγισαν τα τρία συμφωνικά σκίτσα για ορχήστρα, που συναποτελούν το έργο με γενικό τίτλο Η Θάλασσα, του C. Debussy: εμβληματικό αριστούργημα του εικοστού αιώνα, η σύνθεση του οποίου ολοκληρώθηκε το 1905. Η ερμηνεία που λάβαμε δομήθηκε με προσοχή στη λεπτομέρεια και διέθετε την απαιτούμενη γαλλική εκφραστική λεπτότητα. Κάποιες φορές (κυρίως στο τελευταίο μέρος, Διάλογος του ανέμου και της θάλασσας) αποζητήσαμε περισσότερη ενέργεια στο κτίσιμο των μεγάλων κλιμακώσεων. Ωστόσο, διαπιστώσαμε ότι ο Χριστόπουλος μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα έχει καταφέρει να εκμαιεύσει έναν στιλπνό, καλά οργανωμένο και αναλυτικό ήχο από την ΚΟΑ, γεγονός που μας ικανοποίησε ιδιαίτερα.

Νέα πνοή για ΚΟΑ

 

O αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος

 

Μετά από πολλά χρόνια καλλιτεχνικής στασιμότητας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (ΚΟΑ), η έλευση του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή Βασίλη Χριστόπουλου, μας κάνει να προσβλέπουμε σε ένα φωτεινό μέλλον για την ορχήστρα.

Ο Χριστόπουλος, με σοβαρές σπουδές τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Γερμανία, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει καλά την ελληνική μουσική πραγματικότητα (υπήρξε ομποΐστας της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ) όσο και την ευρωπαϊκή (σπουδάζοντας στο Μόναχο και από το 2005 μέχρι σήμερα κατέχοντας τη θέση του κορυφαίου αρχιμουσικού της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νοτιοδυτικής Γερμανίας). Στις 28/9, σε ειδική συνέντευξη τύπου, παρουσίασε το πρόγραμμα της νέας καλλιτεχνικής περιόδου της ορχήστρας. Μέσα στο μικρό χρονικό διάστημα των περίπου τριών μηνών που κρατά τα ηνία της ορχήστρας, κατάφερε  να προτείνει  έναν ανανεωμένο προγραμματισμό διεθνών προδιαγραφών.

Ειδικότερα, τρεις μεγάλοι κύκλοι συναυλιών, που θα δοθούν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σχηματίζουν το πρόγραμμα της νέας περιόδου: «Θυσία», «Mozart + 1» και «Νέοι Δημιουργοί και Αναδημιουργοί». Στο πλαίσιο του πρώτου κύκλου θα ακουστούν ανάμεσα σε άλλα έργα, το Ορατόριο του F.J. Haydn,  Οι Επτά Τελευταίοι Λόγοι του Χριστού στον Σταυρό, αλλά και η  Ιεροτελεστία της Άνοιξης του I. Stravinsky. Ο δεύτερος κύκλος θα φιλοξενήσει αθάνατες σελίδες του W.A. Mozart σε συνδυασμό με ένα έργο του 20ού αιώνα που θα ακούγεται σε κάθε συναυλία. Και ο τρίτος κύκλος, θα περιλάβει συνθέσεις πέντε φερέλπιδων νέων μουσουργών και επιπλέον θα δώσει την ευκαιρία σε νέους σολίστ να συμπράξουν με την ΚΟΑ.  Μέσω του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας θα μεταδοθούν απευθείας κάποιες από τις συναυλίες. Πριν από την έναρξη των συναυλιών θα δίνονται σύντομες εισαγωγικές ομιλίες του πιανίστα Τίτου Γουβέλη. 

Μια άλλη ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία αποτελεί η διοργάνωση κύκλου συναυλιών μουσικής δωματίου («Μουσικές Δευτέρες») με μέλη της ΚΟΑ, που θα πραγματοποιηθούν στην αίθουσα εκδηλώσεων του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός».

Ιδιαίτερα μας χαροποίησε το γεγονός ότι σε αρκετές από τις συναυλίες θα εκτιμήσουμε ονόματα διάσημων αρχιμουσικών και σολίστ της διεθνούς μουσικής σκηνής όπως είναι οι Angelo Cavallaro, Jacques Delacôte, Jonas Kaufmann, Gautier Capuçon, Herbert Schuch, Kolja Blacher κ.ά. Τα ονόματα ξένων συντελεστών είχαν μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια από τα προγράμματα της ΚΟΑ.

Ο Χριστόπουλος έχει την επιθυμία να εργαστεί σκληρά προκειμένου να οδηγήσει την ΚΟΑ σε δρόμους ποιότητας και επιτυχίας. Διαθέτει συγκροτημένη μουσική σκέψη, υπομονή και γούστο: απαραίτητα εφόδια για κάθε αρχιμουσικό.

 Αδημονούμε, λοιπόν, να γευτούμε τους καρπούς της νέας συνεργασίας.