 |
| O τενόρος Richard Croft ως Gandhi |
Με επιτυχία συνεχίζονται οι ζωντανές αναμεταδώσεις μελοδραμάτων από την Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης (Met), που παρακολουθούμε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (οι αναμεταδώσεις προβάλλονται ταυτόχρονα και σε άλλες αίθουσες της χώρας). Στις 19/11, στην κατάμεστη Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας εκτιμήσαμε την τρίπρακτη όπερα Satyagraha του πολυβραβευμένου σύγχρονου Αμερικανού συνθέτη Philip Glass. Το στοχαστικής διάθεσης αυτό έργο (σε λιμπρέτο του συνθέτη και της Constance DeJong) ολοκληρώθηκε το 1979 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Δημοτικό Θέατρο του Ρότερνταμ (Stadsschouwburg) από την Όπερα της Ολλανδίας, τον Σεπτέμβριο του 1980.
Η παραγωγή της Met (που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2008) πέτυχε να αναβιώσει με συνέπεια την παρτιτούρα του Glass που επικεντρώνεται στη ζωή του νεαρού Mahatma Gandhi κατά την περίοδο της ζωής του στη Νότια Αφρική. Εκεί όπου γίνεται γνωστός για τις φιλειρηνικές δραστηριότητές του ενάντια στην αδικία του φυλετικού διαχωρισμού (η σανσκριτική λέξη «Satyagraha» σημαίνει «δύναμη της αλήθειας» και είναι το όνομα του κινήματος του Gandhi).
Οι λυρικοί καλλιτέχνες προσέγγισαν με ενδιαφέρον τη μυσταγωγική μουσική του Glass και άρθρωσαν προσεκτικά το ποιητικό κείμενο στη σανσκριτική γλώσσα. Πιο συγκριμένα, ο Richard Croft έπλασε έναν εκφραστικό και πολύ συγκινητικό (ιδιαίτερα στους εκτενείς μονολόγους) Gandhi. Στο πλάι του, οι Rachelle Durkin (γραμματέας δεσποινίς Schlesen), Maria Zifchak (σύζυγος, Kasturbai), Alfred Walker (συνεργάτης του Ghandi, Parsi Rustomji) και Kim Josephson (συνάδελφος του Gandhi, κ. Kallenbach) τραγούδησαν με νόημα τους ρόλους τους και ήταν θαυμάσιοι στο σεξτέτο της καταληκτικής πράξης. Η χορωδία απέδωσε τα σημαντικά μέρη της με εντυπωσιακή ρυθμική ακρίβεια και ωραίο ήχο. Η ορχήστρα της Met, υπό τη διεύθυνση του νεαρού Dante Anzolini, φώτισε την ήρεμη πνευματική δύναμη της μινιμαλιστικής γραφής, τα αενάως επαναλαμβανόμενα ρυθμικομελωδικά σχήματα, τους υπνωτικούς αρπισμούς, τις αργά κινούμενες συγχορδίες και την προσεγμένη ενορχήστρωση (έγχορδα και ξύλινα πνευστά, αποκλείονται τα χάλκινα πνευστά και τα κρουστά στην παρτιτούρα) του οραματιστή συνθέτη.
Οι Phalim McDermott (σκηνοθεσία), Julian Crouch (σκηνικά), Kevin Pollard (κοστούμια) και Paule Constable (φωτισμοί) σε αγαστή συνεργασία ανέδειξαν τη φιλοσοφία κάθε πράξης της όπερας που εμφανίζει ως φιγούρα-σύμβολο μια διαφορετική ιστορική προσωπικότητα (βουβοί ρόλοι), η οποία λειτουργεί ως πνευματική καθοδηγητική μορφή για τον Gandhi: αντίστοιχα, τον ποιητή Ravindranath Tagore, τoν συγγραφέα Leo Tolstoy και τον ηγέτη Martin Luther King, Jr.
Οι μεγάλες επιβλητικές κούκλες φτιαγμένες από ευτελή υλικά (τις οποίες χειρίζονταν και μεταμόρφωναν σε ταχύτατους ρυθμούς μέλη του εξαίρετου Skills Ensemble), που συμβόλιζαν τις φτωχές-καταπιεσμένες μειονότητες της Νοτίου Αφρικής ή τα μυθικά πλάσματα από τη Bhagavad Gita (Τραγούδι του Θεού, περίφημο ιερό έπος της αρχαίας Ινδίας), οι προβολές χαρακτηριστικών φράσεων ή λέξεων στο βάθος της σκηνής, οι σελίδες ή τα αποσπάσματα εφημερίδων που έκαναν συχνά την εμφάνισή τους (ο Gandhi συχνά μεταχειριζόταν τον τύπο για να προωθήσει τα μηνύματα του και εξέδιδε εφημερίδα με τίτλο Ινδική Γνώμη), οι γεμάτο νόημα –ενίοτε αργές- κινήσεις των τραγουδιστών και οι ιδιαίτεροι φωτισμοί δημιούργησαν μια ονειρική ατμόσφαιρα εκστατικού στοχασμού.